Râz-nâme [İnceleme-Metin]

Emîrî mahlasıyla şiirler kaleme Mehmed Bey, XVI. asır şairlerindendir. İsfendiyarlı Kızıl Ahmed ve Sadrazam Pîrî Mehmed Paşa’nın torunu olan şair, döneminin velût müelliflerindendir. Dört divan ve on dört mesnevinin sahibi olan Emîrî, eserlerini memuriyetten ayrıldığı uzlet dönemlerinde kaleme almıştır. Yakın zamanlarda eserleri bir bir gün yüzüne çıkan şairin neşredilmeyi bekleyen kitaplarından biri de Râz-nâme’siydi. 997/1578-79 yılında telif edilen bu eser, pendnâme türünde bir mesnevidir. Nizâmî-i Gencevî’nin Mahzenü’l-Esrâr’ından ilhâm ile vücuda getirilen eser, dönemin hükümdarı III. Murâd’a ithaf edilmiştir. Râz-nâme, Emirî’nin elde nüshası bulunan mesnevileri arasında tercüme olmayan tek kitabıdır. Tasavvufî ve hikemî muhtevanın hâkim olduğu eser, on bölümden oluşmaktadır. Mesnevide; tevhid, marifet, ahlakî hasletler, insanın makamları, insan-ı kâmil gibi konular ele alınmıştır. Emîrî her bölümde, konuyla ilgili bir hikâye anlatarak okuyucuların hangi dersleri çıkarması gerektiğini belirtmiştir.